आईस एज : मैत्र जीवांचे - १

तुला कार्टून्स आवडतात का? हा कुणाशीही संवाद साधताना माझा पेटंट प्रश्न झालाय. त्यात जर पोरी-बाळींशी बोलत असेल तर या प्रश्नाला जोडून "प्लीज टॉम अॅन्ड जेरी नको म्हणू हं" अशी काहीशी खवचट पुस्ती जोडतो. माझ्या संवादाचे पण असे ठराविक पॅटर्न तयार झालेत?

माझ्या पिढीच्या अनेकांसारखा कार्टून्स शी माझा परिचय मोगली, टॉम अॅन्ड जेरी, अलादिन या दूरदर्शन वर प्रसारित होणाऱ्या मालीकांपसूनच झाला. नंतर जशी २००० च्या आसपास घरी केबल आली तसे मग कार्टून नेटवर्क वरच्या मालिकांचा मी भक्त झालो. मला तद्दन लहान मुलांचे डेक्स्टर्स लबोरेटरी, पॉवर पफ गर्ल्स, स्कूबी डू, करेज द कॉवर्डी डॉग, ट्वीटी अॅन्ड सिल्वेस्टर मिस्टरीस, रोड रनर-कायोटी, द फ्लिनस्टोन्स हे शोस आवडायचे पण टीनटीन, जस्टीस लीग, जॉनी क्वेस्ट, स्वाट कॅट्स, जी आय जो हे माझे प्रेरणास्थान होते. आताचे आणि तेव्हाचे कार्टून नेटवर्क मध्ये जमीन अस्मानाचा फरक पडलाय. कार्टूनच्या दुनियेला त्या जपानी अॅनिमे, पोकिमॉन वाल्यांनी पूर्ण कीड लावली. आजकाल जिकडे तिकडे ही कार्टून्स बघून एखाद्या सैगलच्या चाहत्याला कुमार सानुची गाणी ऐकून केवढे दु:ख झाले असेल ते कळते.

या कार्टून शोस च्या दुनियेपलीकडेही अॅनिमेशन पट माझ्या मनावर राज्य करतात. बरेच जण अॅनिमेशन पट म्हणजे लहान मुलांचे पिक्चर अशा समजुतीचे असतात. तुम्ही जर त्यातलेच असाल तर जीवनातल्या एका महान कलाकृतींना मुकताय हे लक्षात घ्या.

डिस्ने-पिक्सार, ड्रीमवर्क्स, ब्लू स्काय स्टुडीओस् या निर्मात्यांचे पिक्चर हे आशयघन असतातच, पण तंत्रज्ञान, कला यांचा सुंदर संगम आहेत. हॉलीवूड च्या तुफान चालणाऱ्या सिनेमांमध्ये कितीतरी अॅनिमेशनपटांचा नंबर वरच्या स्थानावर लागतो. अब्जावधींचा व्यवसाय करणारे सिनेमे बनवणे हा नक्कीच 'पोर'खेळ नाही. वर उल्लेख केलेले स्टुडीओ आणि आणखी बरेच या मोठ्या कंपन्या आहेत. ३ डी मोडेलिंग आणि फोटोरिअलीस्टिक रेंडरींग[१] साठीचे सॉफ्टवेयर, ग्राफिक्स प्रोसेसर्स अधिकाधिक उन्नत करण्यासाठी बहुतेकांकडे स्वतःची तंत्रज्ञांची फौज असते.

अशा या जगाची ओळख मला "आईस एज" या सिनेमापासून झाली. २००२ साली आलेला हा सिनेमा नितांत सुंदर आहे. त्यातली ह्रिदयस्पर्शी कथा, गमतीदार संवाद, पार्श्वसंगीत यामुळे हा माझा सर्वात आवडता अॅनिमेशनपट आहे यात शंका नाही.

_*_

[१] संगणकावर त्रिमिती आकृत्या तयार केल्यानंतर त्यांना रंग आणि विभासी प्रकाशयोजना देवून त्याच्या फ्रेम्स तयार करतात. ही चित्रे किती जिवंत वाटणार हे वापरलेल्या अल्गोरिदम्स वर असते. प्रकाशाची किरणे वस्तूवर पडून त्याला दृश्यता देतात. पण प्रकाश हा नेहमी एका स्रोताकडूनच आलेला नसतो. तसेच वस्तूवर प्रकाश पडून आपल्या डोळ्यात येईपर्यंत त्याचे अनेकदा परावर्तन होऊ शकते, विखरून येवू शकतो. (Reflection, Refraction, Diffusion) अशा सर्व परिणामांचे गणित मांडून ही शेवटची फ्रेम तयार होते. गणित जितके किचकट तितके अल्गोरिदम वेळखाऊ. शेवटी सृष्टीचे चमत्कार संगणकात आणण्यासाठी तेवढे खपावे लागणारच.