एका तेलियाने

-



मी मागच्याच आठवड्यात "एका तेलियाने" हे गिरीश कुबेरांचे पुस्तक वाचले. सौदी अरेबिया, व्हेनेझुएला, लिबिया, कुवेत, इराण इत्यादी तेलउत्पादक देशांचा २० व्या शतकातला संक्षिप्त इतिहास वाचायला आवडणार असेल तर तुमच्यासाठी हे चांगले पुस्तक आहे.


पश्चिम आशियातल्या मागास टोळीवाल्या देशांमध्ये विसाव्या शतकातच्या सुरुवातीला खनिज तेल मिळाल्यानंतर तिथले झालेले बदल; अमेरिका, ब्रिटन, फ्रांस, सोविएट रशिया या तात्कालीन बड्या राष्ट्रांमध्ये या नवीन संपत्तीवर वर्चस्व मिळवण्यासाठी चालू असलेली रस्सीखेच; इस्राएल, पॅलेस्टिन, इजिप्त, लिबिया, सीरिया यांचा या खेळामध्ये केला गेलेला वापर, युद्ध, तह, हेरगिरी; ते तेल विकून मिळालेल्या अमर्याद संपत्तीचा उपभोग घेणारे शेख यांच्या अजब कहाण्या या पुस्तकात आहेत.

पुस्तकाचा आवाका मोठा असला तरी त्यात क्लिष्टता नाही वाटली. आणि या पुस्तकाची सर्वात आवडलेली बाब म्हणजे या सर्व घटनांना एक हिरो देखील आहे. सौदी अरेबियाचा तेलमंत्री म्हणून कारकीर्द गाजवलेले झाकी यामानी हे या पुस्तकाचे नायक. अरब तेलावर पोसलेल्या पाश्चात्य विकसित देशांच्या तेल कंपन्यांना त्यांच्याच पद्धतीने वठणीवर आणणारे, काही काळासाठी OPEC चा चेहरा बनलेले यामानी त्यांना केंद्रस्थानी ठेवून हा घटनाक्रम समोर येतो. त्यामुळे पुस्तक एखाद्या डॉक्युमेंट्री सारखे न वाटता सिनेमासारखे वाटायला लागते.



मला खनिज तेलाबद्दल विशेष कुतूहल आहे. माझ्या करियरचा पहिला प्रोजेक्टच तेल विहिरींच्या व्यवस्थापनासाठी लागणाऱ्या सॉफ्टवेयर संदर्भात होता. त्यानंतर एक प्रकल्प तेल वाहतूक करणाऱ्या जहाजांचा, आणि अलीकडे अमेरिकेतल्या तेलविहिरी त्रिमितीय मॅपिंग दाखवण्याच्या सॉफ्टवेयर निर्मितीवर काम केले होते. त्यामुळे पुस्तक वाचताना विशेष गोडी वाटली.

जगाच्या राजकारणावर खनिज तेलाने केले तेवढे खोल परिणाम क्वचितच कुठल्या इतर वस्तूने केले असतील. अशा विषयावर असे सुरस पुस्तक लिहीणार्या गिरीश कुबेरांना धन्यवाद द्यावेसे वाटले.

विषयाचा आवाका लक्षात घेता काही ठिकाणी काळाचे संदर्भ मागे पुढे होतात. नक्की कुठल्या वर्षाबद्दल माहिती वाचतोय याचा संभ्रम होतो. एवढी एक त्रुटी सोडली तर पुस्तक खूप छान आहे. झाकी यामानी आणि सौदीचे राजे फैजल यांसारखे द्रष्टे संयमी नेतृत्व ज्या राष्ट्रांना लाभले नाही त्यांना खनिज तेलाची समृद्धी कशी चकवा देऊन गेली हे व्हेनेझुएला, इराक, लिबिया, सीरिया यांच्या उदाहरणावरून दिसते. आणि अमिराती, ओमान, सौदी सारख्या राष्ट्रांनी केलेली नेत्रदीपक प्रगती म्हणजे साधीसरळ गोष्ट नव्हती याची जाणीव देखील होते. १९७५ साली व्हिएन्ना मधला OPEC च्या तेलमंत्र्यांचे अपहरणाचा कट, ऑइल एम्बार्गो या घटनांची प्रकरणे विशेष रोमांचक झाली आहेत.

पुण्यातल्या फिरत्या वाचनालयाचे संचालक अभिजित निकम यांनी नेहमीप्रमाणेच हे अप्रतिम पुस्तक सुचवले. त्याबद्दल आणि अलीकडे वाचलेल्या आणि मला आवडलेल्या पुस्तकांबद्दल आधी इथे लिहिले आहे.


तुम्ही सध्या कोणते पुस्तक वाचत आहात?

सध्या कोणते पुस्तक वाचत आहात आणि ते कसे आहे?

_*_
कोरा वरचे उत्तर - https://qr.ae/prSFE2

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

अभिप्रायासाठी अनेक आभार!

Popular Articles on This Site

Grandma and the Dr. Pandurang Kumbhar Clinic at Nagar-Munnoli

-
इमेज
मराठीसाठी  इथे क्लिक करा . This post is a reference to my review of Google Maps. I couldn't post it all there because of the size limit. I hope that this review helps people who want to take their loved ones to Dr. Kumbhar's clinic. Original post date - January 2018.  Original Post I took my grandmother ( 85 years old , Pune) to Dr. Pandurang Kumbhar's clinic for her paralysis treatment. My grandmother suffered a paralysis stroke on 20th Nov 2016. She just felt numbness in her right arm around dawn and waited for us to wake up. She told us that she is not able to move her right arm at all. Since she was able to speak normally, we thought it could be a temporary numbness. When even after 4 hours she was unable to move, we rushed to the hospital. Doctors started treatment and told us that it was a paralysis stroke and 90% of her right arm and 60-70% of her right leg was paralyzed. The doctor mentioned that the earlier patients get treatment in such a case, the b...
Read more »

सर्वात आनंदी देश : फिनलंड.. पण खरचका?

-
इमेज
मी गेले काही महिने फिनलंड च्या हेलसिंकी या राजधानी शहरात आहे. गेल्या ७ वर्षांपासून फिनलंडला सर्वात आनंदी राष्ट्र म्हणून घोषित करतायेत त्यामुळे इथे येण्यापूर्वीच उत्सुकता होती. भारताचा नंबर एवढा मागे का हे मलादेखील कोडेच आहे. मागे मागे तर मागे, रशिया, पॅलेस्टाईन, युक्रेन या युद्धाने गांजलेल्या देशांपेक्षा किमान या वर्षी तरी भारताचा वरचा नंबर असावा अशी अपेक्षा होती. त्यामुळे या Happiness Index भानगडीवर किती भरोसा ठेवायचा हे समजून जाते. पहिले तर आनंद म्हणजे काय याची व्याख्या बघायला हवी. कारण जे हा आनंद निर्देशांक बनवतात, ते स्वतःच्या व्याख्येनुसार सर्वेक्षण करत असतील, तर बऱ्याच गोष्टी इकडे तिकडे होऊ शकतात. मागे इंग्रजी कोरावरच एका आफ्रिकन नागरिकाचे उत्तर वाचण्यात आले होते. जगातल्या गरीब राष्ट्रांमध्ये त्याच्या देशाचा वरचा नंबर होता. पण त्याचे म्हणणे असे होते कि त्याने त्याच्या आजोबांना एवढ्या गरीब राष्ट्रामध्ये राहून देखील कधी दुःखी पाहिले नाही. त्यांनी कधी कर्ज घेतले नाही, कधी फार आजारी पडले नाहीत, स्वतःच्या शेतात पिकेल ते खाऊन अगदी ठणठणीत आयुष्य जगले. त्यांच्यासारखे असे बरेच जण त्याच्या...
Read more »

आजी आणि नागरमुन्नोळीचे पांडुरंग कुंभार क्लीनिक

-
इमेज
मूळलेख ( माझा मूळ इंग्रजी लेख ब्लॉग वर प्रकाशित केल्याचा दिनांक - जानेवारी २०१८) मी माझ्या आजीला (वय 85 वर्षे, पुणे) डॉ. पांडुरंग कुंभार यांच्या दवाखान्यात तिच्या अर्धांगवायूच्या उपचारासाठी घेऊन गेलो होतो. माझ्या आजीला 20 नोव्हेंबर 2016 रोजी अर्धांगवायूचा झटका आला. पहाटेच्या सुमारास तिला उजव्या हातामध्ये सुन्नपणा जाणवला आणि ती आमची उठण्याची वाट पाहत होती. तिने आम्हाला सांगितले की तिला तिचा उजवा हात अजिबात हलवता येत नाही. ती व्यवस्थित बोलू शकत होती. आम्हाला वाटले की थंडीमुळे ते तात्पुरते सुन्न झाले असेल. 4 तासांनंतरही ती हलू शकली नाही तेव्हा आम्ही तातडीने हॉस्पिटलमध्ये पोहोचलो. डॉक्टरांनी उपचार सुरू केले आणि आम्हाला सांगितले की हा अर्धांगवायूचा झटका होता आणि तिच्या उजव्या हाताचा 90% आणि उजव्या पायाचा 60-70% भाग अर्धांगवायूमुळे निश्चल झाला होता. डॉक्टरांनी नमूद केले की अशा परिस्थितीत लवकरात लवकर उपचार चालू केले तर बरे होण्याची शक्यता जास्त असते. तिला पुढील 1 आठवडा दवाखान्यात औषधे, इंजेक्शन्स आणि फिजिओथेरपी दिली गेली. तिची प्रकृती स्थिर होती पण आम्हाला काहीच सुधारणा दिसत नाही. सर्व प्रिस...
Read more »